Probabilitatea eta Estatistika Deskribatzailea erlazionatzen

          Lehenik probabilitatea eta estatistika definituko ditugu eta ondoren bien arteko erlazioa behatuko dugu.

Probabilitatea

          Era antolatua eta sistematikoan aurkeztutako zenbakizko datuen multzoa da. Datuak sailkatzeko, antolatzeko, laburtzeko eta patroiak aurkitzeko metodo eta prozesuetaz arduratzen da. Gainera, probabilitateak aurre esaten digu gertaera bat jasotzeko aukerak.

Estatistika deskribatzailea

          Estatistika fenomeno aldakor eta ziurgabeei buruzko datu-multzoak bildu, sailkatu, irudikatu, laburtu eta aztertu egiten dituen metodo eta prozeduren multzoa da. Horien baitan dauden erregulartasunak eta erlazioak bilatu, horietarako ereduak eratu, aurresanak egin, konklusio zehatzak eman eta erabaki egokiak hartzeko laguntza eskeintzen du. Labur, estatistikaren helburua jasotako datuetatik informazio baliagarria eskuratzeko teknikak garatu eta aplikatzea da.

Erlazioa

          Bien arteko erlazioaren gakoa biek ausazko gertaerak ikertzen dituztela da, hau da, biak zorizko gertaeren ikerketaz arduratzen dira ikuspegi matematiko batetik. Gainera, estatistikak bere helburua lortzeko probabilitate teoria oinarritzat hartzen du.

          Horretaz gain, beste erlazio bat guk orain arte ikasi dugun probabilitatearen kalkuluan dago. Bizitza errealeko problema bat aurkeztu zaigunean, bai test batek positibo eman eta gaizki egoteko probabilitatea kalkulatzea, edota suteen alarma bat gaizki aktibatzeko probabilitatea kalkulatzea eskatzen zaigunean, kasu guztietan, zorizko aldagai sistema bat deskribatu dugu lehenik, non gehienetan aldagai horien probabilitatea eman diguten. Hor dago erlazioa. Probabilitate horiek egiteko, lehenengo testak edota saiakerak egin behar izan dira, lagin zehatz batekin eta baldintza konkretu batzuetan. Saiakerak egin ondoren, datuak bildu, ondorio batzuetara iritsi da eta ondorio horietatik probabilitate batzuk atera dira. Zati hori guztia estatistika deskribatzaileari esker egiten da. Hortik aurrera, testak erabili gabe lortuko diren beste probabilitateak probabilitatearen kalkuluari esker izango dira.

Adibide bat:

          Estatistika deskribatzailearen eta probabilitatearen desberdintasunak hobeto ikusteko adibide bat jarriko dugu. Horretarako esperimentu bat egin dugu. Euro bateko bost txanpon hartu eta aldi berean 30 aldiz jaurti ditugu. Eta hau izan da emaitza:

          Estatistika deskribatzailearen ikuspegitik, txanpon bakoitza islatzen badugu, esan dezakegu lehen txanponaren kasuan aurpegia 13 aldiz atera dela, bigarren, hirugarren eta laugarren kasuetan 17 aldiz, eta azkenengoan 15 aldiz. Gure datuetan oinarrituz lehenengo txanponan aurpegiaren probabilitatea 0,4333 da, bigarrengo, hirugarrengo eta laugarrengo txanponetan 0,5667 eta azkenengoan 0,5. Beraz, guk datuak kontutan izan gabe kalkulatuko genukeen probabilitatea bostgarren txanponak bakarrik betetzen du.

          Bost txanponak batera aztertuz, bostak aurpegi edo gurutze izateko probabilitatea inolako daturik kontutan izan gabe 0,0625 da. Baina gure txanponak 30 aldiz jaurti ditugunez, banaketa binomiala erabiliz, gutxienez behin bost txanponak berdinak izateko probabilitatea 0,8558 da, baina guk aztertutako adibidean hori ez da behin ere gertatu.

          Beraz, ikus dugu probabilitatea eta estatistika erabat erlazionatuta daudela, izan ere estatistika probabilitatean oinarritzen da datuak antolatzeko baina emaitzak askotan probabilitateak kalkulatzen duen emaitza orokorretik urrundu egiten dira, hau da, probabilitateak nolabait emaitza ideala ematen digu eta estatistikak aldiz erreala (aztertzen hari garen datuetan oinarrituta).